رئیسجمهوری در همایش ایرانیان مقیم خارج از کشور گفت که ما همواره اهل منطق و گفتوگو بودهایم و هیچگاه ایرانیان با شمشیر جلو نرفتهاند. وی همچنین خطاب به رئیس جمهوری آمریکا گفت: من آخر شهریور برای شرکت در مجمع عمومی به آمریکا خواهم رفت و بر همین اساس اعلام میکنم که آقای اوباما قبول کند تا با من مثل دو مرد در مقابل رسانهها گفتوگو کند تا مشخص شود که راهکار چه کسی برای اداره جهان بهتر است.
آمادهایم اما...
هنوز ساعاتی از اعلام آمادگی محمود احمدینژاد برای گفتوگو با آمریکاییها نگذشته بود که کاخ سفید بهطور تلویحی با رد پیشنهاد محموداحمدینژاد برای گفتوگو با باراک اوباما، ایران را متهم کرد که برای مذاکره درباره برنامه اتمی این کشور جدی نیست. با این وجود اما گیبز،سخنگوی کاخ سفید آمریکا تأکید کرد که آمریکا همچنان آماده گفتوگو با ایران است. وی همچنین پیشنهاد احمدینژاد برای گفتوگو با همتای آمریکایی خود را ناشی از فشار تحریمهای بینالمللی دانست.
یکی، دو روز بعد از سخنان سخنگوی کاخ سفید هم باراک اوباما در اظهار نظری که در جمع روزنامهنگاران آمریکایی در کاخ سفید داشت اگرچه از ایده گفتوگو با ایران حمایت کرد، اما حوزه این گفتوگو را به موضوع افغانستان و بر محور طالبان محدود کرد.
در میان سیاستمداران آمریکایی درباره گفتوگو با ایران اختلاف نظرهای جدی وجود دارد. اگرچه چهرههای نزدیک به لابی اسرائیل در هیأت حاکمه آمریکا، گفتوگو با ایران را رد میکنند اما هنوز هستند چهرههایی که مذاکره با ایران را تنها راهحل ایالات متحده میدانند.
سناتور جان کری، رئیس کمیته روابط خارجی مجلس سنای آمریکا 2هفته پیش در مصاحبهای با فرید زکریا، سردبیر نیوزویک و مجری برنامه جیپیاس شبکه سیانان، به نقش مهم ایران در منطقه و اهمیت برقراری راهبردی تازه با این کشور اشاره کرد و گفت: براساس اطلاعاتی که به دست من رسیده است، نظام ایران، نظامی پابرجاست و این طور نیست که امروز، فردا یا به همین زودی سقوط کند، پس آمریکا باید با در نظر گرفتن این موضوع با ایران وارد مذاکره شود. وی همچنین تأکید کرد که کشورش برای برقراری مسیرینو با ایران و وارد مذاکره شدن با تهران، مسئولیت دارد و باید این مسئولیت را بپذیرد.
قابل بده بستان
صــادق خرازی، از مسئولان پیشین وزارت امور خارجه اما با استقبال نسبی از مذاکره با آمریکاییها در بحث افغانستان آن را فرصتی برای دستگاه دیپلماسی کشور میداند و میگوید که این موضوع قابل بده بستان است و میتواند نرخ داشته باشد.
وی البته برداشت خود از سخنان رئیسجمهوری در همایش ایرانیان خارج از کشور را اینگونه تفسیر میکند که منظور ایشان از گفتوگو، مناظره کلان و گسترده قابلپخش از رسانهها در باب مسائل جهانی، از جهانبینیهای متفاوت و بحثهای کلامی و جدلهای فلسفی گرفته تا مسائل هستهای و افغانستان و... را میتواند شامل شود. اینکه آمریکاییها گفتهاند این پیشنهاد را جدی تلقی نمیکنند احتمالا ناظر بر متدولوژی مذاکره، گستردگی دستور کار و موضوعیت نداشتن است.
تفاوت حرف تا عمل
درخواست اوباما برای مذاکره با ایران آن هم فقط درباره افغانستان سبب واکنش منوچهر متکی وزیر خارجه ایران شد. وی گفت که ما حرفهای آمریکاییها را رصد میکنیم اما از حرف تا عمل فاصله است و هیچکس جز آمریکا نمیتواند این فاصله را بردارد.
وی در مصاحبه با بخش گفتوگوی ویژه خبری شبکه دوم سیما افزود: دولت آمریکا در یک سال اخیر بهعلت موفق نبودن اوباما زیر فشارهای سنگینی است؛ در کلام اوباما حل همه مشکلات را میبینید اما هیچچیز پیش نمیرود و هیچ کدام عملی نشده است.
نگفتیم آماده مذاکرهایم
سخنان محمود احمدینژاد مانند خارج ازکشور ، در داخل کشور هم با تفسیرهای گوناگونی مواجه شد.
مهدی کوچکزاده، نماینده حامی دولت در مجلس، در گفتوگویی با خبرگزاری رسا تأکید کرد: اینکه گفته شود دولت جمهوری اسلامی ایران آماده گفتوگو با دولت آمریکا است حرف غلطی است چراکه رئیسجمهوری کشورمان اظهار داشته که آمادگی آن را دارد تا با شخص رئیسجمهوری آمریکا در حضور رسانهها بهصورت آزاد بر سر مسائل مدیریت جهانی گفتوگو کند، نه چیز دیگر. وی البته گفت آنچه از سوی احمدینژاد مطرح شده بحث مذاکرات سیاسی که در لفظ متداول است، نیست و پیشنهاد مطرح شده یک مناظره است و با گفتوگو تفاوت دارد.
در همین حال سیدمجتبی ثمره هاشمی، دستیار ارشد محمود احمدینژاد، یکشنبه هفته گذشته و در حاشیه جلسه هیأت دولت در پاسخ به پرسشی درباره اظهارات رئیسجمهوری آمریکا مبنی بر مذاکره با ایران و اینکه آیا زمان مذاکره فرا رسیده است، اظهار داشت: باید منتظر زمان بمانیم چون سخنگوی کاخ سفید اعلام کرده که اوباما آماده است در موضوع افغانستان با ایران همکاری کند.
وی البته گفت ما بهدنبال مذاکره با آمریکا نیستیم و هرگاه مسائل سیاسی مبتنی بر عدالت و احترام متقابل باشد راه برای ارتباطات بهتر و تأمین منافع ملی باز میشود. وی در پاسخ به تمایل آمریکاییها برای گفتوگو بر سر موضوع امنیت افغانستان با ایران گفت که باید ببینیم آیا این موضوع از مجاری رسمی و دیپلماتیک هم پیگیری میشود یا سخنی بدون پشتوانه است؟
منطقی قوی داریم
رامین مهمانپرست، سخنگوی دستگاه دیپلماسی هم در نشست هفتگی خود با خبرنگاران، وقتی درباره اظهارات احمدینژاد درخصوص مذاکره با آمریکاییها مورد پرسش قرار گرفت، منطق قوی ایران را دلیل درخواست برای گفتوگو دانست و تأکید کرد که مجمع عمومی سازمان ملل فرصت خوبی است که اگر اوباما ابراز آمادگی کند، نشستی رودررو، صریح و شفاف با حضور رسانهها برگزار کنیم تا منطق هر یک درخصوص مسائل بینالمللی و بحرانهای موجود مطرح شود و مردم دنیا قضاوت کنند که راهحلهای بحرانهای موجود و ریشهیابی آنها از کدامطرف گفتوگو مفیدتراست.
عزتمندانه نیست
اینگونه نبود که همه، سخنان احمدینژاد را از باب اقتدار فرض کنند. سایت اینترنتی منسوب به احمد توکلی، نماینده اصولگرای مجلس با انتقاد شدید از درخواست احمدینژاد برای مذاکره با آمریکا نوشت: اگر برخی تحلیلهای بدبینانه و غیرواقعی مبنی بر اینکه رئیسجمهوری محترم از یک طرف برای راضی کردن منتقدان داخلی گاهی اوقات بر مناظره بودن این گفتوگو تلاش میکند و از سوی دیگر برای ارسال علائم مثبت به طرف مقابل بر گفتوگوی رودررو تأکید میکند را کنار بگذاریم، این نکته قطعی است که با باز شدن این باب مشخص نیست ادامه این بهاصطلاح مناظرهها به کجا و در چه سطوحی خواهد کشید.سایت منسوب به احمد توکلی در ادامه تأکید کرد که علاقه عجیب احمدینژاد و بیمحلی طرف آمریکایی به این مسئله که تاکنون بارها از جانب ایشان مطرح شده، ضمن اینکه تعجبآور و قابل تحلیل است، چندان عزتمندانه نیست و مهمتر اینکه از جانب ایشان قابلیت اجرا و حتی پیشنهاد نیز ندارد.